Chuyên đề: Loạt bài về Nguỵ Vũ Đế Tào Tháo

Kì 1: Trung Quốc tìm thấy mộ Tào Tháo

Các nhà khảo cổ Trung Quốc tuyên bố vừa phát hiện một ngôi mộ lớn được cho là nơi yên nghỉ của Tào Tháo, nhà chính trị và tài năng quân sự nổi tiếng cuối thời Đông Hán.

Đài truyền hình trung ương Trung Quốc cho biết, ngôi mộ nằm trong làng Xigaoxue, thành phố cổ An Dương, tỉnh Hà Nam.

Tại cuộc họp báo ở Bắc Kinh hôm qua, ông Liu Qingzhu - giám đốc ủy ban học thuật của Viện Khoa học xã hội Trung Quốc - mô tả rằng mộ có diện tích 740 m vuông và gồm hai ngăn. Các chuyên gia tìm thấy ba quan tài chứa thi thể của một người đàn ông ở độ tuổi lục tuần (Tào Tháo chết ở tuổi 66) và hai phụ nữ. Ngoài ra họ còn phát hiện một văn bia và một dòng chữ ám chỉ Tào Tháo.

Xinhua đưa tin hơn 250 đồ vật làm bằng vàng, bạc, gốm cũng được khai quật từ ngôi mộ. Ông Liu nói thêm rằng các nhà khảo cổ cũng đào được 59
đĩa đá khắc tên và số lượng của những đồ vật trong mộ, trong đó 7 đĩa ghi tên của những vũ khí mà "Ngụy vương thường sử dụng". Một số lượng lớn tranh tạc trên đá cũng được khai quật.


Trong di chúc trước khi qua đời, Tào Tháo căn dặn rằng ông chỉ cần một nơi yên nghỉ đơn giản. Hao Benxing, giám đốc Viện Khảo cổ Hà Nam, nói rằng ngôi mộ mà các nhà khảo cổ tìm thấy cũng khá đơn giản, với những bức vách không có tranh và số lượng đồ vật được chôn theo khá nhỏ so với nhiều lăng mộ đế vương khác. Vị trí của mộ cũng trùng khớp với thông tin trong những tài liệu lịch sử từ thời của Tào Tháo.

"Mặc dù công việc khai quật vẫn tiếp tục, song những bằng chứng mà chúng tôi đã tìm thấy chứng tỏ rằng ngôi mộ là nơi yên nghỉ của Tào Tháo", Guan Qiang, giám đốc phòng Khảo cổ thuộc Cục quản lý di sản văn hóa Trung Quốc, khẳng định.

Guan cho hay ngôi mộ đã bị ăn trộm nhiều lần trước khi các nhà khảo cổ bắt đầu khai quật nó vào tháng 12 năm ngoái. Cảnh sát đang nỗ lực thu hồi những đồ vật bị đánh cắp. Chính quyền tỉnh Hà Nam và thành phố An Dương sẽ cho phép người dân tham quan ngôi mộ.

Tào Tháo (155-220) là thừa tướng cuối cùng của triều đại Đông Hán trước khi thành lập chính quyền Tào Ngụy trong thời kỳ Tam quốc tại Trung Quốc. Ông chết tại Lạc Dương, kinh đô của nhà Đông Hán. Sau khi truất ngôi vua Hán Hiến Đế, con của Tào Tháo là Tào Phi truy tôn cha là Thái Tổ Vũ Hoàng Đế. Do đó lăng mộ của ông được coi là hoàng lăng.

Trong nhiều giai thoại của Trung Quốc, Tào Tháo là nhà quân phiệt "đại gian hùng". Hình ảnh của ông gắn liền với các tính cách: đa nghi, gian xảo, tàn bạo nhưng cũng rất thông minh, nhiều mưu mẹo và biết cách dùng người. Tuy nhiên, nhiều người Trung Quốc cho rằng ông là nhà chính trị lỗi lạc và tài năng quân sự.

Các nhà khảo cổ học Trung Quốc bắt đầu khai quật mộ được cho là của Ngụy vương Tào Tháo từ cuối năm ngoái. Đây là cảnh bên trong khu mộ có diện tích 740 m2 và được chia thành hai ngăn. Các nhà khoa học cho rằng Tào Tháo đã được chôn cùng vợ và một nữ hầu. Người ta còn tìm thấy những tấm bài vị có dòng chữ "Ngụy Vũ đế". Ảnh: Reuters.



Một cừa vòm bên trong khu mộ. Ảnh: Reuters.



Toàn cảnh ngôi mộ nhìn từ trên cao. Ảnh: Reuters.



Lối dẫn xuống mộ. Ảnh: Reuters.

Ngày 27/12/2009, Cục quản lý di sản văn hóa Trung Quốc thông báo họ tìm thấy mộ của Tào Tháo tại thành phố cổ An Dương, tỉnh Hà Nam. Theo Nhân dân nhật báo, danh tính của Tào Tháo được xác định dựa trên những cơ sở dưới đây.

1. Ngôi mộ khá lớn với chiều dài gần 60 m. Ngăn đựng quan tài và cấu trúc của mộ rất giống những ngôi mộ dành cho các đế vương thời Hán và Ngụy. Điều này phù hợp với thân thế của Tào Tháo. Ngôi mộ không bị bịt kín bởi đất – phù hợp với mô tả “mộ của Tào Tháo không bị đất bịt kín và không có cây ở phía trên” trong nhiều tài liệu lịch sử.

2. Những chân dung tạc trên đá, văn bia và nhiều di vật khác trong mộ có
những ký tự từ thời Hán và Ngụy.

3. Vị trí của ngôi mộ trùng khớp với vị trí mà nhiều tài liệu lịch sử ghi lại.

4. Tào Tháo căn dặn trong di chúc rằng ông không muốn được chôn cùng những trang sức quý giá và chỉ cần mặc quần áo bình thường. Những thứ mà các nhà khảo cổ tìm thấy trong mộ xác nhận điều này. Mặc dù diện tích mộ khá lớn, song nó được trang trí tương đối đơn giản: không có tranh tường, không có vũ khí, chỉ có một cột đá và những vật dụng bình thường để sử dụng hàng ngày.

5. Cột đá và văn bia được tạc dòng chữ “Vũ Hoàng Đế” – bằng chứng rõ ràng nhất về thân thế của người nằm trong mộ. Chúng ta đều biết Tào Tháo qua đời với tước “Ngụy Vương”. Sau khi ép vua Hán Hiến Đế nhường ngôi, Tào Phi – thế tử của Tào Tháo – truy tôn cha là Vũ Hoàng Đế.

6. Các nhà khảo cổ tìm thấy xương của một người đàn ông trong độ tuổi lục tuần. Theo nhiều tài liệu lịch sử, Tào Tháo mất ở tuổi 66.

Mấy ngày qua, tuyên bố trên dẫn đến những cuộc tranh luận “nảy lửa” của các nhà khoa học và thu hút được sự quan tâm đặc biệt của truyền thông và dư luận. Vậy, đây có thực sự là “nơi an nghỉ cuối cùng” của Ngụy Vương Tào Tháo?

Vén bức màn sương

Ông Phan Vĩ Bân, người đứng đầu nhóm khai quật mộ, khẳng định: Không còn nghi ngờ gì, đây là nơi yên nghỉ của Nguỵ Vương Tào Tháo. Tại đây, các nhà khảo cổ đã phát hiện hơn 250 di vật, trong đó, có 7 chiếc đĩa khác khắc tên của các vũ khí mà Tào Tháo thường sử dụng.

Đáng chú ý là tấm bia đá khắc dòng chữ “Ngụy Vương” (tức Tào Tháo) được tịch thu từ những kẻ trộm lăng mộ này trước đó. Giáo sư Tề Đông Phương, Học viện Khảo cổ Đại học Bắc Kinh cho rằng, Tào Tháo được phong tước hiệu Ngụy Vương sau khi chết, do vậy nhận định trên hoàn toàn có cơ sở.

Tuy nhiên, giáo sư Hách Bản Tình, Uỷ viên Uỷ ban Khảo cổ Trung Quốc cho rằng, tấm bia trên không đủ căn cứ để khẳng định thân phận chủ nhân ngôi mộ. “Chúng ta không thể dùng lối suy luận của hiện tại để áp đặt cho lịch sử”, giáo sư Hách nói.

Theo ông, thời Tây Hán đến Đông Hán không có tập tục xây lăng mộ, người chết chỉ được địa táng, đắp ụ nhỏ và có bia để đánh dấu, xác định thân phận của chủ nhân. Tào Tháo chết vào thời Đông Hán, thời kỳ bãi bỏ việc dùng bia mộ và tục xây lăng mộ thì chưa xuất hiện.

Hơn nữa, khi còn đương quyền, Tào Tháo nhiều lần căn dặn thuộc cấp và để lại di chúc yều cầu được mai táng giản tiện, không phô trương lãng phí: “Liệm dĩ thời phục, vô tàng kim bảo, trân bảo” - Khi liệm dùng quần áo thường ngày, không chôn theo vàng bạc, báu vật.

Theo giáo sư Hách, khi Tào Tháo chết, con trai là Tào Phi đã nghiêm thủ theo di chúc của cha. “Vì vậy, Tào Tháo không có lăng mộ. Trong các văn bản cổ của Trung Quốc cũng không có tài liệu nào ghi chép về lăng mộ của Tào Tháo”, giáo sư Hách Bản Tình khẳng định.

Chuyên gia nghiên cứu văn học cổ ở ĐH Nhân Dân, ông Viên Tế Hỉ cũng cho rằng, vị trí của ngôi mộ không giống như những ghi chép lịch sử thời đó. Hơn nữa, ngôi mộ từng bị nhiều kẻ săn tìm cổ vật xâm phạm trước khi các nhà khảo cổ khai quật. Vì thế, những cổ vật được tìm thấy có thể là giả và không đủ để thuyết phục đây là mộ của Tào Tháo.

Xét nghiệm ADN không dễ

Giáo sư Cao Mông Hà, Phó chủ nhiệm khoa Khảo cổ và Bảo tàng, Đại học Phúc Đán cũng chung quan điểm này: Hiện tại, chỉ nên coi đây là những nhận định sơ bộ, chứ vẫn còn quá sớm để nói đây là mộ của nhà quân sự tài ba thời Đông Hán. Ông kêu gọi lấy mẫu ADN từ sọ hài cốt được tìm thấy và so sánh với hậu duệ của Tào Tháo.

Thử nghiệm ADN sẽ là một trong những biện pháp tin cậy và thuyết phục nhất về chủ nhân ngôi mộ. Nhiều nhà khoa học nhất trí với ý kiến của giáo sư Cao Mông Hà, có thể căn cứ vào gia phả của dòng họ Tào, tìm hậu duệ Tào Tháo, đối chiếu ADN để xác định có đúng hài cốt nằm trong lăng mộ là Tào Tháo hay không.

Ông Trần Lập Trụ, Phó ban Nghiên cứu lịch sử Viện Khoa học xã hội An Huy cho biết tộc phả của họ Tào ở Hào Châu vẫn còn nguyên vẹn và có ghi chép từ trước đời Tào Tháo.

Tuy nhiên, theo tiến sĩ Đặng Á Quân, chủ nhiệm Trung tâm Xác định vật chứng tư pháp Hoa Đại Phương Thuỵ - Bắc Kinh, đó là điều không thể. “Gia phả các dòng họ của Trung Quốc chỉ ghi chép về con trai của dòng họ, mà di truyền học khẳng định chuỗi ADN chủ yếu di truyền theo mẫu hệ. Nếu có tìm thấy hậu duệ của Tào Tháo cũng chỉ lấy được số ít hạt, chứ không thể lấy được chuỗi ADN. Hơn nữa, trải qua hơn 2.000 năm, dòng họ Tào đã có mấy chục đời, sự biến đổi gene là không tránh khỏi. Kết quả đối chiếu sẽ không chính xác. Một trở ngại lớn nữa cho quá trình xét nghiệm ADN là, xương cốt được cho là của Tào Tháo cũng đã bị phân huỷ nhiều”.

Truy tìm hậu duệ

Hiện tại, giới khảo cổ đã tính đến ba phương án xét nghiệm ADN. Thứ nhất, có thể tìm lại con cháu Nguỵ Vương đang sống để xét nghiệm ADN.

Hai là, lấy mẫu ADN từ khu mộ gia tộc họ Tào ở Hào Châu, An Huy - quê hương Tào Tháo. Phương án thứ ba có vẻ khả dĩ hơn, lấy mẫu ADN từ chính di cốt Tào Thực, con trai Tào Tháo mà mộ phần đã được đã khai quật và công nhận ở Sơn Đông.

Sở Nghiên cứu văn vật khảo cổ Hà Nam, đơn vị chủ quản hoạt động khai quật trên, một mặt đang cố tìm kiếm các hiện vật làm vật chứng, mặt khác xây dựng phương án “truy tìm” hậu duệ Tào Tháo để thử nghiệm AND.

Nhưng việc này cũng gặp không ít khó khăn. Mục tiêu đầu tiên được hướng tới chính là hậu duệ họ Tào ở Hào Châu, An Huy, nơi có quần thể hơn 100 ngôi mộ dòng họ Tào. Xét về thế hệ, những người nằm dưới những mộ này gần Tào Tháo hơn rất nhiều so với việc tìm hậu duệ đang còn sống của ông. Vì vậy việc giám định sẽ có sức thuyết phục hơn.

Theo ông Triệu Uy, Phó giám đốc Sở Văn hóa - Du lịch TP Hào Châu kiêm Hội trưởng Hội Nghiên cứu Tào Tháo, chính quyền TP Hào Châu sẵn sàng khai quật một ngôi mộ trong quần thể mộ chí họ Tào ở TP này để lấy mẫu AND làm xét nghiệm nếu nhà nước cho phép và các nhà khảo cổ yêu cầu. Tuy nhiên, với thời gian quá dài như thế, có thể lấy được AND mà xét nghiệm hay không, còn tùy theo hiện trạng di cốt.

Ông Uy cũng cho biết: Theo các tài liệu nghiên cứu, con cháu Tào Tháo hiện nay sống rải rác ở các địa phương như: Hứa Xương, Lạc Dương và cả An Dương của Hà Nam, Sơn Đông, Ma Cao…

Theo China Daily, những chi tiết mới về ngôi mộ và những chứng cứ mà các nhà khảo cổ dùng để chứng minh thân phận Tào Tháo được công bố tại một hội thảo do Viện Khảo cổ Trung Quốc tổ chức sáng nay.

“Phát hiện mộ Tào Tháo là một trong những thành tựu nổi bật nhất của ngành khảo cổ Trung Quốc trong năm 2009”, China Daily dẫn lời Wang Wei, giám đốc Viện Khảo cổ.

Wang nói rằng thân phận của người trong mộ được chứng minh bởi những yếu tố liên quan tới mộ: kích thước, niên đại, độ sâu và các hiện vật được khắc chữ. Theo Wang, các nhà khảo cổ thường căn cứ vào chữ trên các hiện vật để xác định thân phận của người nằm trong những ngôi mộ cổ ở Trung Quốc.

Viện Khảo cổ xác định danh tính Tào Tháo dựa vào những hiện vật mà họ tìm thấy trong mộ. Những hiện vật khác mà giới chức thu giữ từ bọn trộm chỉ được dùng để tham khảo.

Những chữ được khắc trên 8 phiến đá trong mộ miêu tả các vũ khí mà “Ngụy Vương thường sử dụng”. Wang cho rằng đây là những chứng cứ đáng tin cậy nhất.

Thông báo của Viện Khoa học xã hội Trung Quốc về việc tìm thấy mộ Tào Tháo vào ngày 27/12 đã dấy lên làn sóng hoài nghi của các học giả và cộng đồng mạng trên khắp đất nước.

“Ngôi mộ bị xâm nhập trước khi các nhà khảo cổ khai quật nó. Như vậy rất có thể những chứng cứ đã được sắp đặt. Ngoài ra các báo còn nói rằng những bài vị liên quan tới Tào Tháo được thu từ bọn trộm”, Ma Weidu, một nhà sưu tầm cổ vật nổi tiếng tại Trung Quốc, nhận xét.

Trên các diễn đàn, nhiều người đồn đoán hoạt động khai quật ngôi mộ liên quan tới tiền. Họ cho rằng ngôi mộ có thể giúp chính quyền địa phương nhận 400 triệu nhân dân tệ.

“Sự thật là chính quyền địa phương đang có ý định thúc đẩy sự phát triển của những khu vực quanh ngôi mộ. Nhưng các dự án phát triển chỉ nhằm mục đích bảo vệ ngôi mộ bằng cách gây quỹ và thu hút sự chú ý của dư luận”, Liu Qingzhu, một nhà khảo cổ thuộc Viện Khoa học xã hội Trung Quốc, nói.

Tào Tháo (155-220) là người lập nên quốc gia hùng mạnh nhất về kinh tế lẫn quân sự trong thời Tam Quốc (208-280). Ông được người đời sau ca ngợi vì tài năng quân sự và chính trị. Những bài thơ của Tào Tháo cũng được lưu truyền qua nhiều thế hệ. Thậm chí một số bài còn được đưa vào sách văn của học sinh.

Chiều muộn ngày hôm qua, 15/1, tại cuộc tọa đàm về chủ đề “Mộ Tào Tháo” tại Đại học Bắc Kinh, giáo sư Khảo cổ học Wang Xun cho biết: các kết luận khảo cổ có thể thay đổi nếu xuất hiện những yếu tố sai lệch, những kỳ vọng về mộ Tào Tháo không nên đặt quá cao, vì những tư liệu văn tự được khai quật quả thực là quá ít.


Sau khi có thông tin “xác nhận mộ Thào Tháo” từ Cục Văn vật tỉnh Hà Nam, ông Wang Xun luôn là người được mời bình luận cho các chứng cứ và tin tức liên quan tới sự kiện này ở Đại học Bắc Kinh. Wang Xun và các chuyên gia khảo cổ khác đã xuất hiện trên truyền hình để luận bàn về tính “chân ngụy” (thật giả) của mộ Tào Tháo.

Trong tọa đàm, giáo sư Wang Xun công nhận những căn cứ để kết luận “Khu mộ ở An Dương là mộ của Tào Tháo”, ông cũng hài hước nhắc tới vấn đề “tranh giành Tào Tháo” ở tỉnh Hà Bắc. Ông nói, nhiều người cho rằng khảo cổ học là lĩnh vực không mấy ai quan tâm, tôi thấy không đúng. Bằng cớ là sự kiện tìm ra mộ Tào Tháo là một ví dụ, ai cũng muốn tham gia luận bàn, những lời của các nhà khảo cổ học nói cũng được đem ra mổ xẻ. Quan tâm là tốt, nhưng không khỏi khiến cho giới khảo cổ đôi khi phải nản lòng. Vì sao không mấy người nghi ngờ mộ Tần Thủy Hoàng nhỉ? Thật kỳ lạ.

Đối với vấn đề xác định thân nhân người phụ nữ có xương cốt được tìm thấy bên cạnh Tào Tháo, Wang Xun cho rằng, xét từ góc độ học thuật, đây không phải là vấn đề quan trọng. Nghiên cứu học thuật không quan tâm xương nào là của vợ cả, xương nào là của vợ thứ. Có điều, kiểm định xương cốt là có chỗ dựa nhất định, không thể phán đoán xương cốt của người 30 tuổi thành người hơn 60 tuổi được. Ông giải thích: thông thường thì mộ càng to càng không tốt cho việc bảo tồn di cốt. Ví dụ khu mộ quý tộc lớn nên không khí vào nhiều, di cốt được bảo quản sẽ khác với xương cốt của thường dân, dễ bị mục hơn. Ngoài ra, di cốt của người già qua đời sẽ không được bảo quản tốt trong cùng điều kiện so với di cốt của người trẻ.

Vậy hiện tại, việc “xác nhận mộ Tào Tháo” có giá trị như thế nào? Nếu kết luận có gì sai sót, khảo cổ học có cơ chế sửa sai hay không? GS Wang Xun đáp: kết luận khảo cổ sai cũng có thể thay đổi. Ngoài ra, ông nhấn mạnh: kỳ vọng về mộ Tào Tháo không nên đặt quá cao, vì những văn tự tư liệu thu được là quá ít. Mộ Tào Tháo ở An Dương tuy thu hút được sự quan tâm rất lớn của công chúng, nhưng dưới góc độ học thuật, ý nghĩa bổ sung vào chính sử không lớn như những phát hiện mộ lớn khác.

Dù thế nào chăng nữa, sự kiện này đã lọt Top 6 phát hiện khảo cổ lớn nhất năm 2009, do Viện Khoa học Xã hội Trung Quốc vừa công bố hôm 14/1 vừa qua.

Sau khi mộ Tào Tháo được xác nhận, ngay lập tức, TQ đã dậy lên làn sóng nhận làm hậu duệ của Tào Tháo.

Một người cao tuổi từ Thượng Hải đã vội vã đến khu mộ Tào Tháo, tự xưng là hậu duệ của Tào Tháo, đến để nhận “mộ tổ”. Người dân địa phương cũng cho biết, có rất nhiều người từ Hà Bắc tới để "nhận thân", đều tự nhận mình là cháu chắt của Tào Tháo.

Sử liệu ghi chép lại, vị anh hùng thời kỳ Tam Quốc này có ít nhất 15 người vợ đẹp như hoa. Thê thiếp đông như vậy, thật khó mà thống kê hậu duệ của Tào Tháo.

Các nhà nhân chủng học Trung Quốc sẽ thu thập mẫu ADN của những người có thể là hậu duệ của Tào Tháo để chứng minh thân phận người nằm trong ngôi mộ nổi tiếng ở tỉnh Hà Nam.


Ngày 27/12/2009, Viện Khoa học xã hội Trung Quốc thông báo các nhà khảo cổ tìm thấy mộ Tào Tháo trong làng Xigaoxue, thành phố cổ An Dương, tỉnh Hà Nam. Kể từ đó tới nay, dư luận vẫn tranh cãi về việc người đàn ông trong mộ có phải Tào Tháo hay không.

"Chúng tôi đang thu thập mẫu ADN của hậu duệ Tào Tháo trên khắp đất nước", Li Hui, giáo sư nhân chủng học của Đại học Phục Đán, phát biểu trong một cuộc họp báo hôm qua. Ông Li là người chỉ đạo dự án thu thập mẫu gene.

Xinhua cho hay, mục đích của việc thu thập ADN là xác định mã di truyền của nhiễm sắc thể Y trong các hậu duệ của Tào Tháo. Mã này được truyền từ bố sang con trai.

"Nếu chúng tôi có thể phân tích ADN của hộp sọ trong mộ và kết quả phân tích phù hợp với ADN từ những hậu duệ của Tào Tháo thì chúng ta có thể kết luận người đàn ông trong mộ chính là Tào Tháo", Li giải thích.

Theo giới chuyên gia, ở gene người, cứ sau 17 thế hệ cặp nucleotide cuối sẽ đột biến một lần. Những lần đột biến đó được gọi là SNP (Single Nucleotide Polymorphism – tạm dịch là điểm đa hình đơn nucleotide). Các thành viên nam trong một gia đình sẽ mang những đột biến SNP mà cha của họ truyền lại.

Thu thập mẫu ADN đầy đủ từ di cốt của Tào Tháo không phải việc dễ dàng. Nhưng Li khẳng định các nhà khoa học có thể tìm thấy thông tin về đột biến SNP trên nhiễm sắc thể Y của Tào Tháo trong mẫu ADN từ hậu duệ của ông.

Nhiều nghiên cứu lịch sử cho thấy Tào Tháo có thể là hậu duệ của gia tộc Hạ Hầu. Vì thế các chuyên gia sẽ thu thập cả mẫu ADN của những người đàn ông Trung Quốc mang họ Hạ Hầu. Li cho biết, các gia phả dòng họ cũng sẽ được sử dụng để giới hạn số người cung cấp mẫu ADN. Hàng chục người từ khắp nơi trên lãnh thổ Trung Quốc đã đăng ký tham gia dự án. Thậm chí một số người còn sẵn sàng cung cấp gia phả của gia đình.

Theo Li, dự án sẽ cần mẫu ADN của ít nhất vài trăm nam giới Trung Quốc. Nếu lượng mẫu đủ lớn, các chuyên gia cần 6 tháng để hoàn thành việc phân tích. Tuy nhiên, Li không nói rõ kết quả phân tích có được công bố rộng rãi hay không.

Tờ China Daily dẫn lời các chuyên gia của Đại học Phục Đán cho biết, các nhà khảo cổ đã tìm được ba vùng mà con cháu Tào Tháo có thể đang sinh sống. Họ đang tìm cách lấy mẫu ADN từ các hậu duệ của Tào Tháo và so sánh chúng với mẫu ADN mà họ lấy từ hộp sọ trong ngôi mộ ở tỉnh Hà Nam.

Ngày 27/12/2009, Viện Khoa học xã hội Trung Quốc thông báo các nhà khảo cổ tìm thấy mộ Tào Tháo trong làng Xigaoxue, thành phố cổ An Dương, tỉnh Hà Nam. Nhưng ngay sau đó một bộ phận dư luận Trung Quốc và nhiều chuyên gia cho rằng người được chôn trong mộ không phải Tào Tháo.

Han Shen, giáo sư khảo cổ của Đại học Phục Đán, cho hay phả hệ là một công cụ để tìm kiếm hậu duệ Tào Tháo. Các nhà khảo cổ đã tìm thấy 258 người trong gia phả họ Tào. Họ đã kiểm tra 118 người trong số đó.

Kết quả kiểm tra cho thấy các hậu duệ của Tào Tháo có thể sống tại ba khu vực: vùng giáp ranh giữa ba tỉnh An Huy, Sơn Đông, Giang Tô, Hà Nam; vùng gần ba thành phố Kim Hoa, Thiệu Hưng, Hàng Châu thuộc tỉnh Chiết Giang; một số vùng dọc theo sông Dương Tử như tỉnh Hồ Nam và thậm chí Thượng Hải.

Các chuyên gia khảo cổ cho rằng giới nhân chủng học nên chú ý tới những người sống tại thành phố Kim Hoa thuộc tỉnh Chiết Giang. Nhiều bằng chứng xác thực cho thấy họ là con cháu của Tào Tháo.

"Nếu tìm thấy những người đó chúng tôi sẽ thu thập mẫu ADN dễ dàng. Thay vì đợi người dân tự nguyện cung cấp mẫu ADN, chúng tôi quyết định tới những khu vực mà hậu duệ của Tào Tháo sinh sống để lấy mẫu", China Daily dẫn lời giáo sư Li Hui, giám đốc dự án xác định danh tính Tào Tháo. Ông Hui làm việc tại Đại học Phục Đán.

Mới đây, các nhà khảo cổ học Trung Quốc nhận định sơ bộ, ngôi lăng mộ thế kỷ thứ 3 phát hiện ở tỉnh Hà Nam thuộc miền trung Trung Quốc đúng là lăng mộ Tào Tháo đã tìm kiếm hàng nghìn năm, kết quả phát hiện này được Viện Khoa học xã hội Trung Quốc công nhận là một trong 6 phát hiện khảo cổ lớn nhất năm 2009. Sau khi kết luận được công bố, ngôi mộ đã thu hút sự quan tâm mạnh mẽ của công chúng. Nhưng cũng có nhiều người hoài nghi liệu nó không phải mộ của Tào Tháo.

Tào Tháo là nhà chính trị, nhà quân sự và nhà văn học nổi tiếng thời Tam Quốc. Lăng mộ được cho là của ông nằm ở phía nam thôn Tây Cao Huyệt, xã An Phong, huyện An Dương, tỉnh Hà Nam. Ở hiện trường khai quật lăng mộ Tào Tháo thực ra có 2 ngôi mộ lớn cách nhau khoảng 20 m. Chúng nằm song song theo hướng đông-tây. Trước đó, hai ngôi mộ từng nhiều lần bị kẻ trộm mộ đào bới, Đài phát thanh quốc tế Trung Quốc cho biết.

"Từ năm 2006 đến năm 2008 hai mộ bị đào trộm nhiều lần. Để cổ vật dưới đất không tiếp tục bị phá hoại, Sở nghiên cứu khảo cổ văn vật tỉnh Hà Nam bắt đầu tiến hành khai quật lăng mộ từ trung tuần tháng 12/2008 sau khi nhận được sự phê chuẩn của Cục Cổ vật nhà nước. Đến hạ tuần tháng 12/ 2009, công việc khai quật tạm ngừng", Phan Vĩ Bân, một nhà nghiên cứu thuộc Sở Nghiên cứu khảo cổ văn vật tỉnh Hà Nam, cho biết.

Ông Phan Vĩ Bân đã công bố những bức ảnh khai quật khảo cổ tại một hội nghị học thuật. Nhà nghiên cứu cho biết, khác với đông đảo lăng mộ vua chúa, mặt phẳng lăng mộ Tào Tháo là hình chữ "Giáp" Trung Quốc. Mộ được xây bằng gạch và có quy mô hoành tráng, kết cấu phức tạp, Nó gồm đường đi vào mộ, 2 gian phòng đằng trước và đằng sau cùng 4 phòng ở hai bên. Đường dốc đi vào mộ dài 39,5 m, rộng 9,8 m. Nơi sâu nhất cách mặt đất 15 m. Đá lát đường trong lăng mộ là đá tảng lớn có chiều dài 95 cm, chiều rộng 90 cm. Chúng được lát rất công phu. Cánh cửa vào mộ còn lại có tranh khắc đá tuyệt đẹp với nội dung phong phú, kỹ xảo điêu luyện. Các thứ nói trên đều cho thấy địa vị đặc biệt của người được chôn trong mộ.

Ông Lưu Chấn Đông, chuyên gia của Cục nghiên cứu khảo cổ thuộc Viện Khoa học xã hội Trung Quốc, cho biết, nhiều chứng cứ khiến ông khẳng định ngôi mộ lớn này thuộc thời kỳ những năm cuối đời Đông Hán. Các hiện vật được khai quật cũng phù hợp với tài liệu ghi chép lịch sử về chủ trương "mai táng giản đơn" của Tào Tháo.


Ngôi mộ lớn ở thôn Tây Cao Huyệt sở hữu những điểm đặc trưng của mộ xây bằng gạch, có nhiều căn phòng thời kỳ Đông Hán. Nó có một con đường đi vào mộ, 2 gian chính và 4 gian hai bên. Đây là đặc trưng chung của mộ lớn thời kỳ Đông Hán. Nhưng ngôi mộ này có sự khác biệt rõ nét so với lăng mộ đời Đông Hán. Nó không có hành lang lượn khúc, căn phòng đằng trước đằng sau giống như hình vuông.

Xét về thời đại, ngôi mộ nằm vào giai đoạn chuyển tiếp từ tập tục mai táng đời Hán sang tập tục đời Tấn, cho nên suy đoán ngôi mộ này thuộc những năm cuối đời Đông Hán là có cơ sở. Kết hợp tài liệu ghi chép, tập tục mai táng thời kỳ Tào Ngụy xảy ra thay đổi căn bản, hình thức mai táng dưới đất thay đổi. Chẳng hạn, ở Đời Tây Hán và Đông Hán việc chôn theo quần áo may bằng ngọc khá phổ biến. Đó là yếu tố quan trọng để thể hiện chế độ đẳng cấp. Nhưng đến thời kỳ Tào Ngụy, người ta không còn chôn theo quần áo may bằng ngọc.

Trưởng nhóm khai quật mộ, ông Phan Vĩ Bân, cho biết các thành viên trong nhóm tìm thấy khoảng 250 hiện vật có thể phục chế, trong đó có một thẻ bài khắc chữ có thể chứng minh thân phận của người chôn trong mộ. Những thứ khác - gồm vũ khí, đồ gốm, đá ngọc - đều là đồ dùng thường ngày của người được chôn trong mộ.

Trong ngôi mộ thứ 2 đã được khai quật, các nhà khảo cổ học còn phát hiện một số xương sọ, xương cánh tay, xương cẳng chân. Bà Trương Quân, chuyên gia nghiên cứu người cổ đại của Viện Khảo cổ thuộc Viện Khoa học xã hội Trung Quốc phán đoán đây là bộ xương của một đàn ông và hai phụ nữ, đàn ông có độ tuổi từ 60 đến 70. Người phụ nữ lớn tuổi hơn khoảng 50 tuổi, còn người kia chỉ hơn 20 tuổi.

Trước một số ý kiến cho rằng phải tiến hành xét nghiệm ADN mới có thể kết luận đây là mộ của Tào Tháo, bà Trương Quân cho rằng việc này rất khó thực hiện.

"Chúng ta hãy đánh giá lại tính khả thi trong việc xét nghiệm ADN bộ xương đàn ông phát hiện trong ngôi mộ lớn thứ 2. Thứ nhất, bộ xương được bảo tồn rất kém, không thể cung cấp mẫu đạt yêu cầu để xét nghiệm ADN. Vì bộ xương được phát hiện trong nước bùn nên người ta phải dùng nước sạch để rửa.

Thứ hai, lăng mộ bị đào trộm nhiều lần nên không thể loại trừ khả năng những kẻ trộm để lại ADN của chúng trên bộ xương. Thứ ba, tìm hậu duệ thực sự của Tào Tháo không phải việc dễ dàng. Thứ tư, về kỹ thuật, Trung Quốc vẫn gặp phải nhiều khó khăn trong kỹ thuật xét nghiệm ADN trên nhiễm sắc thể Y cổ đại", bà Trương nói.

Ông Vương Nguy, Giám đốc Viện Khảo cổ Trung Quốc, cho biết, để trả lời câu hỏi của công chúng, các nhà khảo cổ học tiếp tục triển khai các hoạt động nghiên cứu ngôi mộ. Sau quá trình đó, giới khoa học trong các lĩnh vực liên quan sẽ đưa ra ý kiến mang tính kết luận.

Công việc tìm kiếm hậu duệ của Tào Tháo để lấy mẫu ADN nhằm xác minh ngôi mộ được khai quật ở An Dương, Hà Bắc có thật là mộ của Ngụy Vũ Đế Tào Tháo hay không đã được gấp rút triển khai. Và mới đây các nhà khoa học Trung Quốc đã công bố những tiến triển đầu tiên của công việc này.


Việc khai quật ngôi mộ được cho là của Tào Tháo ở An Dương, Hà Bắc hồi cuối năm ngoái đã làm dấy lên không ít những cuộc tranh luận sôi nổi trong giới khảo cổ Trung Quốc. Dù từ những hiện vật thu được, nhiều chuyên gia đã “bước đầu xác nhận” ngôi mộ ở An Dương là mộ Tào Tháo. Tuy nhiên, những ý kiến phản biện lại cho rằng, những hiện vật ấy không đủ để chứng minh chủ nhân của ngôi mộ là bản thân Tào Tháo.

Trước những cuộc tranh luận sôi nổi của nhiều chuyên gia về tính xác thực của ngôi mộ, các nhà khoa học của Trường Đại học Phúc Đán, Trung Quốc đã đưa ra phương án tìm kiếm và so sánh mẫu ADN các hậu duệ của Tào Tháo với bộ xương được tìm thấy trong ngôi mộ để xác định chủ nhân của ngôi mộ có phải là Tào Tháo hay không.

Theo những thông tin mới nhất từ những người thực hiện đề tài so sánh mẫu ADN này thì hiện tại, thông qua quá trình nghiên cứu và khảo sát ban đầu công việc lấy mẫu ADN của hậu duệ Tào Tháo đã có hai bước tiến triển lớn.

Tào Tháo không phải họ Hạ Hầu

Một cách nói lâu nay vẫn được lưu truyền rộng rãi là, Tào Tung, cha Tào Tháo vốn mang họ Hạ Hầu nhưng vì sau đó được hoạn quan Tào Đằng nhận làm con nuôi nên đổi thành họ Tào. Vì vậy, Tào Tháo thực chất là con cháu họ Hạ Hầu chứ không phải họ Tào.

Theo cách nói này thì khi tìm kiếm mẫu ADN của hậu duệ Tào Tháo thì tìm những người mang họ Hạ Hầu là chính xác hơn cả, hoặc chí ít trong nhóm đối tượng tìm kiếm mẫu ADN phải bao gồm cả những người mang họ Hạ Hầu. Tuy nhiên, Phó hội trưởng Hội Sử học Ngụy Tấn Nam Bắc Triều Trung Quốc, Hàn Thăng Dữ phủ nhận cách nói này.

Hàn Thăng Dữ nói, theo những ghi chép trong sử sách còn lưu giữ lại đến ngày nay hoàn toàn có thể khẳng định rằng, Tào Tháo không phải mang họ Hạ Hầu.

Sách “Tam Quốc Chí – Vũ Đế kỷ” chép: “Thái Tổ Hoàng đế, người nước Bái, họ Tào, tên Tháo, tự là Mạnh Đức… Thời Hoàn đế, Tào Đằng làm chức Đại Thường Thị, tước phong Phí Đình Hầu, con nuôi là Tung, làm quan đến chức Thái Úy, chưa rõ nguồn gốc ra sao. Tung sinh ra thái tổ…”. Đoạn văn này ghi rõ ràng rằng, Tào Tung là con nuôi của Tào Đằng nhưng còn nguồn gốc ra sao thì chưa rõ.


Hơn nữa, cách nói “họ Tào vốn bắt nguồn từ họ Hạ Hầu” không được Trần Thọ, tác giả của “Tam Quốc Chí” nhắc tới mà chỉ là phần chú của Bùi Tùng Chi sau này. Những người nghiên cứu lịch sử Trung Quốc thời Tam Quốc đều biết rằng, tuy phần chú của Bùi Tùng Chi là sự bổ sung cho “Tam Quốc Chí” của Trần Thọ, song ông ta lại tập hợp từ nhiều nguồn dã sử vì vậy có không ít những sai sót.

"Nguyên tắc nhận con thừa tự của người xưa đều là nhận con của những người trong họ về làm con mình. Theo những khảo cứu lịch sử, tuy Tào Đằng là hoạn quan nhưng ông ta cũng có anh em. Vì vậy chúng ta hoàn toàn có thể loại trừ khả năng, Tào Tháo là hậu duệ của họ Hạ Hầu theo cách nói lâu nay”.

Kết luận này đồng nghĩa với việc có thể loại bỏ những người đàn ông họ Hạ Hầu ra khỏi nhóm đối tượng cần lấy mẫu ADN như phương án ban đầu. Vì vậy đây được coi là một bước tiến trong việc tìm kiếm mẫu ADN của hậu duệ Tào Tháo.

Xác định trọng điểm phân bố hậu duệ Tào Tháo


Cho đến thời điểm hiện tại tính cả trong và ngoài nước còn lưu giữ được khoảng 285 gia phả họ Tào, trong đó nhiều gia phả có thể truy ngược về thời điểm trước thời Tống. Thông qua nghiên cứu các gia phả này, các nhà khoa học đã xác định các vùng trọng điểm để tìm kiếm hậu duệ Tào Tháo.

Một là khu vực phát nguyên của chính quyền Tào Tháo, cũng là nơi có mật độ phân bố những người họ Tào tương đối đông lúc bây giờ. Khu vực này bao gồm các khu vực xung quanh quận Bái thời đó, tức vùng giáp ranh giữa Giang Tô, An Huy, Hà Nam và Sơn Đông. Ngoài ra, trong lịch sử họ Tào cũng xảy ra sự di chuyển và căn cứ theo gia phả thì khu vực di cư của họ Tào chủ yếu ở lưu vực sông Trường Giang bao gồm các tỉnh Chiết Giang, Giang Tô, Hồ Nam,…

Theo những thông tin mới nhất thì vào tháng 3 này, các nhà khoa học Trung Quốc sẽ tiến hành lấy mẫu ADN tại các khu vực trọng điểm đã xác định để so sánh với ADN của hài cốt thu được trong ngôi mộ ở An Dương. Theo dự kiến, người ta sẽ mất khoảng 2 tháng để lấy mẫu và toàn bộ đề tài này phải mất ít nhất nửa năm mới có thể hoàn thành.